Ustawą o świadczeniu wspierającym wprowadzono nowe świadczenie dedykowane osobie z niepełnosprawnością, tj. świadczenie wspierające, a także znowelizowano ustawę z 28.11.2003 r. o świadczeniach rodzinnych – dalej u.ś.r. – w szczególności w zakresie świadczeń opiekuńczych. Dokonano zmiany w katalogu świadczeń opiekuńczych, w ten sposób, że od 1.01.2024 r. do świadczeń opiekuńczych zaliczamy tylko zasiłek pielęgnacyjny i świadczenie pielęgnacyjne. Ustawodawca zdecydował się na uchylenie z dniem 1.01.2024 r. art.16 u.ś.r. regulującego instytucję specjalnego zasiłku opiekuńczego, który dedykowany jest opiekunom dorosłych osób z niepełnosprawnościami.
Tym samym w świetle znowelizowanej regulacji ustawy o świadczeniach rodzinnych od 1.01.2024 r. osoby z niepełnosprawnością będą mogły nabyć prawo do zasiłku pielęgnacyjnego na zasadach dotychczasowych, ponieważ w zakresie tego świadczenia nie ma żadnych zmian, z kolei opiekunowie osób z niepełnosprawnościami będą mogli nabyć prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, na tzw. nowych zasadach, czyli zgodnie z unormowaniem art. 17 u.ś.r. w brzmieniu po nowelizacji. Natomiast osoby, które nabyły prawo do świadczenia pielęgnacyjnego do 31.12.2023 r. lub którym ustalono prawo do świadczenia pielęgnacyjnego za ten okres, będą mogły ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne na zasadach obowiązujących do 31.12.2023 r. na podstawie art. 63 ustawy z 7.07.2023 r. o świadczeniu wspierającym - dalej u.ś.w. Podobnie opiekunowie osób z niepełnosprawnościami uprawnieni do specjalnego zasiłku opiekuńczego również – po spełnieniu warunków określonych w art. 63 u.ś.w. – będą mogli „kontynuować” uprawnienie do tego świadczenia.
ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE
Od 1 stycznia 2024 r. świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, przysługuje:
1) matka albo ojciec,
2) inne osoby, na których zgodnie z przepisami ustawy z 25.02.1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkowie,
– jeżeli sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
W odniesieniu do matki i ojca dziecka należy zaznaczyć, że świadczenie pielęgnacyjne nie może być przyznane rodzicowi, który legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, ale także takiemu, który został pozbawiony praw rodzicielskich.
Celem wprowadzonych w ustawie o świadczeniach rodzinnych zmian jest umożliwienie podejmowania aktywności zawodowej przez opiekunów osób z niepełnosprawnościami uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego. Stąd też w brzmieniu art. 17 ust. 1 u.ś.r. od 1.01.2024 r. nie ma warunku rezygnacji z zatrudnienia lub niepodejmowania zatrudnienia.
Osoba uprawniona sprawująca opiekę nad dwojgiem dzieci z niepełnosprawnością będzie mogła uzyskać prawo do świadczenia pielęgnacyjnego w podwójnej wysokości (2 × kwota świadczenia pielęgnacyjnego).
Przy czym prawo do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego w podwyższonej o 100% wysokości na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka, przysługuje: